Terugblik: kenniscafé jongeren en schulden Oldenzaal
Op dinsdag 23 januari kwamen in De Abdij in Oldenzaal ongeveer 40 mensen bij elkaar voor een kenniscafé over jongeren en schulden, georganiseerd door de Werkplaats Sociaal Domein Twente, de gemeente Oldenzaal, Impuls Welzijn en Stadsbank Oost-Nederland. Die vier organisaties hadden zich, samen met het ROC van Twente, in het voorgaande halfjaar ingespannen om te komen tot een aanpak voor jongeren met financiële problemen in Oldenzaal.
De reguliere aanpak waarbij mensen uitgenodigd worden voor een afspraak op kantoor, liefst met zo veel mogelijk bewijsstukken bij de hand, blijkt bij de meeste jongeren niet te werken. De drempel naar hulp is voor jongeren misschien nog wel hoger dan voor anderen, zie dit recente item van 1Vandaag.
De aftrap van de middag werd gegeven door Jeansen Djaoen. Jeansen was in 2019 de hoofdpersoon in de documentaire Lost Boys, 5 jaar later. Daarin werd hij gevolgd in zijn pogingen om na zijn detentie zijn leven weer op de rit te krijgen. Jeansen had een hbo-diploma gehaald en een baan gevonden als programmamaker bij NPO FunX. De bedoeling van de documentairemakers was aanvankelijk om er een hoopvol verhaal van te maken, over iemand die zijn leven weer op de rails krijgt. Gaandeweg bleek de praktijk echter weerbarstig. Jeansen kwam uit de gevangenis met een schuld van € 35.000, die ondanks een meer dan maximaal toegestaan loonbeslag alleen maar opliep. Dagelijks was hij twee uur aan het bellen met schuldeisers, echter zonder dat hem dit duidelijkheid bracht over zijn restantschuld en over de in rekening gebrachte kosten.
Vier pogingen om in de gemeentelijke schuldhulp terecht te komen, leverden evenzovele afwijzingen op. Meestal op formele gronden, zoals het ontbreken van een inboedelverzekering. Een verzekering, die hij vanwege zijn criminele verleden niet kon krijgen. En bovendien: “Ik had niet eens een inboedel!”. Jeansen wist op indringende wijze te schetsen hoe schulden een stempel zetten op zijn leven. Waar thuis een veilige plek hoort te zijn, was thuis komen van zijn werk voor hem juist een moment van spanning. Wat zou er nu weer aan aanmaningen op de mat liggen?
De presentatie van Martijn Schinkel, jongerencoach bij de Stadsbank, sloot naadloos aan bij het verhaal van Jeansen. Martijn beschreef hoe hij juist laagdrempelig en toegankelijk probeert te zijn voor jongeren. Niet oordelen, ook al is het gedrag van de jongere objectief gezien nog zo onverstandig, is daarbij cruciaal. De eerste vraag die Martijn stelt is steeds “Waar lig je wakker van?”. Want veel van zijn cliënten liggen wakker van hun schulden. Vaak blijkt de ergste stress te maken te hebben met CJIB-schulden als gevolg van verkeersboetes die ze niet kunnen betalen. Jongeren maken zich zorgen dat ze opgepakt worden. Als dat zo is, probeert Martijn eerst uitstel te regelen bij het CJIB, zodat er ruimte ontstaat voor het werken aan de problemen.2
De aandacht van het publiek was bijna tastbaar. Om die reden besloten we als organisatoren om maar af te zien van een programma-onderdeel waarin het publiek zelf aan de slag moest. Het voelde als ongepast om Jeansen en Martijn te onderbreken en daarin werden we gelukkig achteraf ook door de bezoekers gesteund. Al met al een zeer boeiende middag met twee geweldige sprekers.
Kijktip | Documentaire “Lost Boys, vijf jaar later”