Toby Witte: 'Bestaanszekerheid is actueler en urgenter dan ooit'

Waarom mogen we de Landelijke Werkplaats 2022 niet missen? Hoe kunnen we bestaanszekerheid bevorderen?

‘Hoewel Nederland tot de rijkste landen van Europa behoort, bestaat ook in ons land structurele – langdurige – bestaansonzekerheid. Ruim een half miljoen van de bijna 7,5 miljoen huishoudens in Nederland moet rondkomen van een (te) laag inkomen. Door de uitbraak van het coronavirus sinds het voorjaar van 2020, is het thema bestaanszekerheid actueler en urgenter dan ooit. Velen maken zich zorgen over de gevolgen van de pandemie op de korte en (middel) lange termijn: zoals het ontstaan van sociaal isolement, maatschappelijke tweedracht en de toename van sociale ongelijkheid.

Een succesvolle aanpak voor het bevorderen van bestaanszekerheid moet integraal en interprofessioneel zijn

Het politiek-bestuurlijke belang van het bestrijden van bestaansonzekerheid komt onder meer tot uitdrukking in de benoeming van een minister voor Armoedebeleid en participatie in het kabinet Rutte-IV. Ook staat het thema hoog op de agenda’s van gemeentebesturen. Bestaansonzekerheid is een veelkoppig monster. De bestrijding is complex en raakt het dagelijks werk van sociaal professionals, bestuurders, beleidsmakers en politici die zich ambtshalve en/of beroepshalve bezighouden met het tegengaan van armoede, het bevorderen van bestaanszekerheid en maatschappelijke participatie. Dat is niet gemakkelijk, want het vraagstuk bestaanszekerheid kent verscheidene, elkaar rakende, dimensies. Een succesvolle aanpak voor het bevorderen van bestaanszekerheid moet integraal en interprofessioneel zijn. Hier zoomen we tijdens de Landelijke Werkplaats op in. Niet alleen op "wat", maar met name op "hoe". Het versterken van sociale kwaliteit speelt daarin een belangrijke rol.’

Een van de sprekers tijdens de Landelijke Werkplaats is Lisbeth Verharen. Wat gaat Lisbeth ons vertellen?

‘Lisbeth is een kenner op het terrein van sociale kwaliteit. Sociale kwaliteit is volgens haar cruciaal voor de kwaliteit van leven en bestaanszekerheid van en voor ons allemaal. Sociale kwaliteit is de mate waarin mensen de mogelijkheid hebben om te participeren in sociale relaties op een manier die hun welzijn, capaciteiten en individueel potentieel verbetert. Ervaringskennis en ervaringsverhalen zijn hierbij van belang. Sociale kwaliteit gaat ook over wat de mensen, die leven in bestaansonzekerheid, zelf willen. Het vergroten van bestaanszekerheid vereist domein overstijgend samenwerken – praktijkleren en kennis delen – op verschillende niveaus met diverse formele en informele partijen. Een belangrijke voorwaarde is wel, zo leerde Lisbeth mij als voorzitter van de Associatie Werkplaatsen Sociaal Domein, de aanwezigheid van een sterke sociale basis waar mensen op terug kunnen vallen. Dat wil zeggen: nabije en vrij toegankelijke voorzieningen voor iedereen op gemeentelijk niveau. Uiteraard komt dit onderwerp in de vier deelsessies aan de orde.’

Wat nemen we, als deelnemer, na afloop mee naar huis en hoe kunnen we dit in ons werk toepassen?

‘Ik denk dat de deelnemers, onder meer sociaal professionals, beleidsmakers, ervaringsdeskundigen en vrijwilligers, heel wat inspirerende en creatieve praktijkvoorbeelden en oplossingsrichtingen (tools) mee naar huis en naar hun werk kunnen nemen. Net als stof tot nadenken hoe problemen op het vlak van bestaanszekerheid te voorkomen, de krachten van beleid en uitvoering te bundelen en te versterken. Collectief leren – samen verkennen vanuit verschillende invalshoeken – is de basis voor een integrale en interprofessionele aanpak van bestaanszekerheid. Uiteraard is de datum van het symposium niet willekeurig gekozen: op 16 maart vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Daarna worden nieuwe colleges van burgemeester en wethouders (B en W) gevormd en worden er beleid- en uitvoeringsprogramma’s voor de komende vier jaar opgesteld. Op bescheiden wijze willen we met de Landelijke Werkplaats input geven voor deze nieuwe plannen en pleiten we bij de gemeenten om te investeren in de sociale basis, om zo bestaansonzekerheid tegen te gaan.’