Inzichten vanuit een dynamische leergemeenschap

Twee jaar geleden werd in het dorp Appelscha een unieke samenwerking gestart tussen de Werkplaats Sociaal Domein Friesland, de gemeente Ooststellingwerf en Bloeizone Appelscha. Deze samenwerking vormt een inspirerend voorbeeld van transdisciplinair leren, waarbij – in dit geval – de inwoners de vraag stellen en continu meedoen. Het atelier sluit aan bij de werkgroep Bloeizone Appelscha, en helpt met innovatieve en vernieuwende benaderingen om de vraagstukken binnen de gemeenschap te onderzoeken en verder te brengen. Door de inzet van diverse expertises wordt er vanuit meerdere invalshoeken naar oplossingen gezocht. Het doel van deze samenwerking is om een gezondere en hechtere gemeenschap te creëren door middel van passende activiteiten en gezamenlijke inspanningen. 

Wat is de Bloeizone Appelscha? 

De Bloeizone Appelscha is geïnspireerd op de internationale Blue Zones, regio's waar mensen gezonder en langer leven dankzij factoren zoals voeding, beweging en sociale verbondenheid. In Appelscha betekent dit een lokale benadering waarbij de focus ligt op het versterken van deze gezonde levensomstandigheden op gemeenschapsniveau. Dit concept vormt de basis voor de lokale aanpak, waarbij inwoners samenwerken aan het creëren van een hechte en gezonde gemeenschap. De werkgroep Bloeizone Appelscha, die bestaat uit gemotiveerde mensen met uiteenlopende achtergronden, heeft de ambitie om de gezondheid en het gemeenschapsgevoel in Appelscha te versterken. Samen met het Atelier Sociaal Domein van NHL Stenden Hogeschool en de gemeente Ooststellingwerf hebben studenten en lokale partners actief bijgedragen aan dit doel. 

Atelier Sociaal Domein 

In zeven Friese gemeenten is een Atelier Sociaal Domein actief. Hier werken studenten en docenten van diverse opleidingen van NHL Stenden Hogeschool samen met lokale partners aan ‘het oplossen’, van complexe maatschappelijke vraagstukken. Deze vraagstukken variëren per gemeente en omvatten thema's zoals eenzaamheid onder jongeren en het bevorderen van sociale inclusie. Dit biedt een platform voor samenwerking tussen onderwijsinstellingen, lokale overheden, het werkveld en de gemeenschap, wat leidt tot innovatieve oplossingen op maat.

'Deze samenwerking bood studenten de kans om hun theoretische kennis in de praktijk te brengen'

Leerproces 

Van september 2022 tot juli 2024 hebben de studenten binnen het Atelier Sociaal Domein actief gewerkt aan het thema Bloeizone Appelscha. Deze samenwerking bood studenten de kans om hun theoretische kennis in de praktijk te brengen door mee te denken over manieren om de gemeenschap in Appelscha verder te ontwikkelen. Dit leidde tot diverse initiatieven en waardevolle producten die het leerproces verrijkten. Een bijzonder voorbeeld van zo'n bijdrage is de inzet van de deeltijdstudenten van de Master Design Driven Innovation van NHL Stenden Hogeschool. De studenten Rudolf Venema en Anja Lassche van Benthem hebben zich in een creatief ontwerpproces verdiept in het thema Bloeizone. Dit resulteerde in de ontwikkeling en testfase van een prototype genaamd ‘biomimicry’. Met dit prototype onderzochten de studenten hoe kinderen op een speelse en educatieve manier inzicht konden krijgen in de principes van Bloeizones en de natuurlijke wereld om hen heen. Het testproces leverde waardevolle inzichten op over hoe kinderen effectief betrokken kunnen worden bij de Bloeizone. Het prototype omvatte interactieve elementen die kinderen aanmoedigden om de principes van de Bloeizone zelf te ontdekken en te ervaren. 

Theory of Change 

Doordat alle elementen van transdisciplinair leren met een gemeenschap aanwezig waren in het atelier, bood dit docent-onderzoeker Ina Holtrop de kans om te experimenteren met het leerproces. Gedurende het project werd de Theory of Change (ToC) gebruikt als evaluatie-instrument om de voortgang en impact van het leerproces continu te monitoren en te verbeteren. Holtrop paste deze methode toe om inzichten en bevindingen van de genomen acties te expliciteren en het proces waar nodig bij te sturen. De Theory of Change hielp om de impact van de initiatieven te begrijpen door de verwachte resultaten te vergelijken met de gerealiseerde uitkomsten. Dit zorgde niet alleen voor een verfijning van de aanpak, maar leverde ook waardevolle inzichten op in de dynamiek binnen de leergemeenschap. Dit resulteerde bijvoorbeeld in het organiseren van een denktank uitsluitend met bewoners, waaruit nieuwe ideeën en strategieën voortkwamen voor verdere betrokkenheid van de gemeenschap. 

Vooruitblik 

Na twee jaar intensieve samenwerking gaat de werkgroep Bloeizone Appelscha verder met de actiepunten die voortkomen uit het gezamenlijke leerproces. De opgedane kennis en ervaring zullen worden gebruikt om nieuwe stappen te zetten richting een gezonde en sociaal verbonden gemeenschap. Tegelijkertijd starten de Werkplaats Sociaal Domein en de gemeente Ooststellingwerf in september 2024 een nieuw atelier in Oosterwolde, gericht op vraagstukken rond het thema leefomgeving. Docent-onderzoeker Ina Holtrop zal haar opgedane kennis en ervaring meenemen om een nieuwe leergemeenschap op te bouwen. De lessen geleerd uit het Bloeizone-project zullen als basis dienen voor de nieuwe initiatieven in Oosterwolde, met een focus op het verbeteren van de leefomgeving en het bevorderen van gemeenschapsparticipatie.

Wil je meer weten over deze dynamische leergemeenschap, de onderzoeken, rapporten en producten die uit deze bijzondere samenwerking zijn voortgekomen? Er is een Padlet samengesteld met een schat aan informatie. Bekijk de Padlet hier