Deelsessie Sociale basis - De sociale basis is het investeren waard

Voorafgaand aan de deelsessie is een trailer gemaakt. Bekijk de trailer:

‘Sommigen denken dat het actieve burgers en vrijwilligers in de wijk zijn, anderen hebben het over de wijkprofessionals en voorzieningen in de wijk, eigenlijk is het dat allemaal’, vertelt Weling. ‘Gemeenten willen graag sturen op de sociale basis, maar kan dat eigenlijk wel? En wie staat er dan aan het stuur? Een sociale basis is er ook als de gemeente niet actief erop inspeelt, maar zij kan de sociale basis wel helpen krachtig te maken. De sociale basis heeft een instrumentele waarde, bijvoorbeeld dat een sterke sociale basis zorgkosten en vragen van bewoners terugdringt. Maar een sociale basis heeft ook een intrinsieke waarde. Voor iedereen is het van belang. Weten dat er een sterke sociale basis is, is geruststellend. En een sociale basis is er niet alleen om problemen te voorkomen of op te vangen, maar ook om een goed leven te kunnen hebben en goed samen te leven. Niet alleen een vangnet, maar ook een warm bad en een springplank’, aldus Weling in zijn opening van de themasessie.

Opname interview Erik Dannenberg

Ard Sprinkhuizen van de Werkplaats Sociaal Domein Utrecht ging in gesprek met Erik Dannenberg, voorzitter van de Werkplaats Sociaal Domein Utrecht over de sociale basis en bestaanszekerheid.

Ard Sprinkhuizen, senior onderzoeker Kenniscentrum Sociale Innovatie en lectoraat Participatie, Zorg en Ondersteuning aan de Hogeschool Utrecht: ‘Er wordt soms te makkelijk nagedacht over bestaanszekerheid en de rol van de sociale basis. De sociale basis is in de afgelopen 20 jaar sterk verschaald geraakt. Voorzieningen zijn stuk voor stuk op zichzelf teruggeworpen. Op dit moment zie ik gelukkig hernieuwde aandacht. Het gaat bij het investeren in de sociale basis niet alleen om middelen, maar ook over nieuwe vormen van professionaliteit en het anders inrichten van systemen en omgangsvormen tussen bewoners, professionals en de overheid, op basis van vertrouwen. Het gaat minder om marktdenken, er is minder opdrachtgeverschap en aanbesteden. Het gaat om het gezamenlijk optrekken in de sociale basis’, aldus Sprinkhuizen.

Tijdens de deelsessie werden verschillende projecten met als doel de versterking van de sociale basis gepresenteerd.

SIBA project: Signaleren, bespreekbaar maken en doorbreken van armoede

De Werkplaatsen Sociaal Domein Utrecht, Twente en Nijmegen ontwikkelen gezamenlijk een werkwijze voor vrijwilligers en professionals voor het signaleren, bespreekbaar maken en doorbreken van processen en structuren die tot (verborgen) armoede leiden of die bestendigen. De te ontwikkelen werkwijze moet professionals, vrijwilligers en mensen in armoede met elkaar in gesprek brengen. Sprinkhuizen vertelt: ‘In het SIBA project draait het om het perspectief van mensen met ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid in armoede in Utrecht. Wij organiseren trainingen waarin mensen worden getraind om armoede tijdig herkennen. Armoede gaat niet uitsluitend over geld, maar het gaat over wonen, gezondheid, relaties en stress.’

Betekenisvol contact in de wijk

Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen heeft het leeratelier ‘Betekenisvol contact in de wijk’ geïnitieerd. Hier zijn opbouwwerkers, wijkbewoners, wijkdocenten van de hogeschool en studenten bij betrokken. De hoofdvraag: wat zijn betekenisvolle plekken in de buurt en hoe dragen deze bij aan betekenisvolle contacten in de buurt? Annica Brummel, betrokken senior onderzoeker aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, vertelt: ‘Betekenisvolle plekken zijn heel divers. Sommige plekken in de wijk hebben voor mensen een functionele functie, bijvoorbeeld een plantenwinkel. Of waar mensen hun kinderen wegbrengen voor de opvang. Andere plekken hebben meer een verbindende of sociale functie. Een andere functie is meer een ideologische, bijvoorbeeld een plek waar biologische groente wordt verbouwd. Een plek waar mensen aan hun gezondheid of talenten werken. De waarde die een plek heeft is verschillend per persoon. Het is belangrijk dat er aandacht komt voor bestaande fysieke plekken die leiden tot sociale interactie. Hoe toegankelijk zijn deze bestaande plekken en welke betekenissen kunnen ze hebben? Op basis daarvan besluit je wat er nog meer nodig is in een buurt', aldus Annica.

Photovoice

In de Werkplaats Sociaal Domein Noord-Brabant heeft Ben Kokkeler, lector Digitalisering & Veiligheid aan de Avans Hogeschool, zich beziggehouden met Photovoice. Dit is een app waarmee verhalen uit de wijk in beheer door bewoners interactief vorm worden gegeven. ‘De grootste uitdaging is niet de techniek. De uitdaging ligt bij hoe je het veilig, toegankelijk en beheersbaar houdt voor buurtbewoners’, vertelt hij. De kern van de methode is dat de verhalen van de bewoners uitgangspunt zijn voor een verdiepend gesprek tussen hen, de onderzoeker en eventueel beleidsmakers. De conclusies die daaruit komen staan aan de basis voor acties, die de deelnemers zelf uitvoeren. Kokkeler vertelt: ‘De grote vraag is hoe we buurtbewoners in de lead houden bij dergelijke methodieken en tegelijkertijd professionals op een veilige manier toegang verlenen. Het is bijvoorbeeld voor opbouwwerkers in opleiding goed om in contact te komen met technieken als Photovoice.’

Collactief

Bij de Werkplaats Sociaal Domein regio Zwolle is onder andere Marco Algera, onderzoeker aan de Viaa Hogeschool, aan de slag gegaan met een tweetal elementen uit de bakens van Welzijn Nieuwe Stijl. Namelijk collectief en individueel werken. Zij hebben een tool ontwikkelt, Collactief, die inzichtelijk maakt hoe een professional zich verhoudt tot deze twee elementen. ‘Collactief is een samentrekking van collectief en actief. Het is een app en er is een leidraad ontwikkelt om de resultaten die uit deze tool komen in de praktijk te bespreken. Als uit de resultaten blijkt dat je als team of als teamlid meer wil groeien naar collectief werken, dan kun je met elkaar bespreken hoe’, vertelt Algera. ‘Professionals vinden het inzichtelijk en inspirerend om op deze manier over hun werkinhoud na te denken. Als professional, maar ook als team leren ze over welke posities zij innemen.’

Tekening

Tijdens de deelsessie maakt Frank Los een tekening om het samen te vatten. Hieronder vind je een gedeelte.

Kijk de sessie terug